Gasteizko kanpoaldean, Armentiako San Prudentzio eta San Andresen basilika aurkitzen da, Arabako patroiaren egoitza dena. XII. mendean kolegiata gisa eraiki bazen ere, eraikuntza-fase ezberdinak izan zituen. Adibidez, XVIII. mendean bere jatorrizko itxura guztiz aldatu egin zen. Halere, euskal erromanikoko eraikin interesgarrienetariko bat da.
Estibalitzeko santutegia, Vitoria-Gasteizetik 10 km eskasetara kokatuta, Arabako lekurik ezagunena eta tradizio gehien daukana da. Estibalitzeko Ama Birjina 1941 urtetik aurrera Arabako zaindaria izan den arren, bereganako debozioa jada Erdi Arotik datorkigu.
Burguko herriaren kanpoaldean, soroen artean, San Juan ermita aurkitzen dugu. Eraikuntza hau Arrarain izeneko aspaldiko herrixkaren azken testigantza da. Herri hau XIV. mendean loratu eta orduantxe abandonatu egin zen.
Aztarnategi erromatarretik metro gutxietara, Arkaiako hurrengo aztarnarik zaharrena aurkituko dugu: Natibitatearen eliza. Nahiz eta elementu erromaniko batzuk ezkutatuta egon, oraindik ere Erdi Aroan izandako itxura jakiteko aukera ematen digute.
Ezkerekotxa, Done Jakue bideak zeharkatua, Arabako lautadaren bihotzean kokatuta dagoen herri bat da. Herri honek historian zehar ezagutu dituen aldaketen laburpena, San Erroman elizan ikusiko dugu.
Done Jakue bide arabarraren ertzean, Gazeo parean, Tourseko San Martin eliza aurkitzen dugu. Bere izenak Donejakueko izaera agerian uzten digu, zeinaren oihartzunak mendeetan zehar elizako murruak begiratu dituzten erromesei erreferentzia egiten dien.